Amerika’da aşı olanların sayısının artmasıyla ekonomide daha olumlu bir hava görüldüğünü söyleyen makro stratejist Balı Fırat Ekin, ancak işsizlik maaşı alan kişilerin çalışmamayı tercih etmesiyle, birçok küçük işletmenin çalışacak eleman bulmakta sıkıntı yaşadığını söyledi. İşsizlik maaşı alan kişilerin çalışmamaya alıştığına dikkat çeken Ekin, birçok eyalette bu konuda sıkıntının sürdüğünü belirtti. Corona salgını döneminde yaygınlaşan uzaktan çalışma koşullarının rahatlığı nedeniyle birçok çalışanın ofise dönmek istemediğini de ekleyen Ekin, bu kişilerin dönmek zorunda kalmaları halinde işten ayrılmayı tercih ettiklerini dile getirdi.
Balı Fırat Ekin, Corona virüsü salgınının neden olduğu değişikliklerden birinin de Amerika'da birçok büyük banka ve finansal kuruluşunun operasyonlarını New York eyaleti dışına taşıması olduğunu, bu nedenle de Florida ve Teksas’a ilginin arttığını söyledi.
Koronavirüsü salgınının değiştirdiği şeylerden birisinin de piyasa oyuncularının artması olduğuna işaret eden Ekin, “Bireysel yatırımcının çok büyük sayılarla hisse senedi piyasalarına, kripto piyasalarına girip sanal bir balon oluşturması, bence bu COVID salgınının en büyük etkilerinden birisi. Buna örnek vermek istersek; Robin Hood dediğimiz, komisyonsuz hisse aldığınız bir uygulama var. Burada 5 milyon kullanıcı varken, şu anda nerdeyse 20 milyona yakın kullanıcısı var. Bu giren paralar piyasaları belli bir şekilde yükseltti. Aynı şekilde kripto para birimlerinde de spekülasyonları arttırdı. Yani çok değişik ölçüde, daha önce hiçbir zaman hisse senedi piyasalarına yatırım yapmamış insanlar bu piyasalara girdiler. Tabii bu tip şeylerin sonu da çok çok iyi bitmiyor” diye konuştu.
“Amerikalılar’ın yüzde 20’si işsiz”
“Koronavirüs salgınının finansal piyasalardaki spekülasyonu çok aşırı derecede arttırdığını söyleyebilirim. Ve daha önceki örneklere bakarak, 1999, 2000, 2007, 2008 ve şimdi bu dönemden sonra olacak, yine borsa yatırımcısının veya kriptolara yatırım yapan insanların canı bayağı yanacak. Yani o yüzden bizi çok değişik günler bekliyor. Ve bono piyasalarında olan bu hareketlerin de geri dönüşünün yani çok alengirli, çok kompleks olacağını düşünüyorum” değerlendirmesinde bulunan Balı Fırat Ekin, “Özellikle sonbahar aylarından itibaren eğer delta varyantı artmazsa veya COVID artmazsa ciddi ölçüde istihdamın iyileşeceğini düşünüyorum. Şu anda Amerika'daki işsizlik oranı yüzde 5,8 gözüküyor. Ama tabii burada şunu da hiçbir zaman konuşmuyoruz. U-5 ve U-6 dediğimiz rakamlar da var. U-5 ve U-6’daki insanlar işsizlik verilerine girmiyorlar. Onları da eklediğimiz zaman aslında Amerikalılar’ın yüzde 20'si işsiz. Bunu da göz önüne almamız gerekiyor” dedi.
Ekin, “COVID sürecinde zengin olan daha zengin oldu ama birçok insan da bankada biriktirdiği paraları harcamak zorunda kaldı. Sıkıntı çekmek zorunda kaldı. Günü kurtaran yaklaşık yüzde 50 düzeyinde bir Amerikan nüfusu var. Yani bir sonraki maaşa mutlaka bağlı olan. O yüzden dediğim gibi biraz daha zor dönemler bizi bekliyor diyebilirim açıkçası. Kısa sürede ekonomide bir iyileşme görecek olsak dahi” diyen Ekin, Çin'in özellikle Amerika borsalarında işlem gören hisselerine karışmasının piyasalarda sert düşüşe neden olduğunu söyledi ve “Çin'in 10 yıllık faizleri geçen yıl Ağustos’tan bu yana yüzde 3'ün altına düştü. Bu tamamen Çin ekonomisinde bir yavaşlamaya da delalet ediyor olabilir. Rezerv oranlarını, bankalardaki rezerv oranını düşürüyorlar şu anda, ekonomiyi canlandırmak istiyorlar. Çin’de bir yavaşlama söz konusu. Çin bankalarına baktığımız zaman geri gelmeyen kredilerin çok fazla miktarda olduğunu da görüyoruz. Bu nedenle Çin tarafından gelecek riskler var şu anda” hatırlatmasında bulundu.
Bono fazilerinin de aşırı derecede düştüğüne değinen Balı Fırat Ekin, “Amerikan on yıllıkları şu anda 1,29- 1,30'larda 10 yıllık faizler. Tabii bir sürü insanın da bu alım satımlarda canı yandı. Onu da söylemek lazım. Piyasa çıkıyor gibi gözüküyor ama aslında bir sürü sektör zayıf. Yani piyasayı götüren sadece 5 tane hisse var. Amazon, Apple, Facebook, Google Microsoft. Bunların biri aşırı derecede yukarda olduğu zaman piyasa yukarıda kalmış gibi görünür ama sektör bazında finansal sektörde veya daha başka sektörlerde çok iyi performanslar göremiyoruz. Yani hisselerin yarısından fazlası aşağıda olsa dahi piyasa yukarıda kapanabiliyor. Çok fazla tecrübesiz insanın piyasada olması birçok kişinin canının yanacağını gösteriyor. Onun dışında Amerika gibi regülasyonların çok çok önemli olduğu bir ülkede ben böyle neredeyse binlerce kripto paraya nasıl izin verildiğini anlamıyorum. Blockchain teknolojisi çok önemli ama hiçbir yerde bir regülasyon yok” şeklinde konuştu.
