Türk mutfağı, farklı bölgelerin değişik lezzetlerini barındırdığından çok çeşitte ürün sunabilme özelliğinde dünyanın en eski ve önemli mutfaklarından birisidir. Bursa da verimli ovaları ile tarım ve hayvancılıkta her zaman ayıt edici konuma sahip olmasından ötürü gastronominin kadim şehri olarak ortaya çıkmaktadır.
Osmanlı’nın baharat ticaretini 1400’lerden sonra Halep üzerinden Bursa’ya kaydırması şehrin önemli bir pazar haline gelmesini sağlamıştır. Hem ürünlerin çeşitliliği hem de kent sahiplerinin ticarete merakları şehirde ticareti geliştirmiştir. Önemli bir liman haline gelen Mudanya, Cenevizli ve Venedikli tüccarların da gözdesi olmuştur.
Bursa topraklarında yetiştirilen ürünler, soslar, turşular ve sirkeler saray mutfağını yakından ilgilenmiştir. Kent aynı zamanda ülkenin gastronomi ambarı olmuştur. Tüm bu çeşitlerle Bursa aslında çarşıları, pazarları, meyveleri, sebzeleri, etleri ve diğer tüm ürünleriyle Osmanlı zamanında bir market görev görmüştür. Seyyahların hemen hemen hepsi nerdeyse seyahatnamelerinde Bursa’nın yemeklerinden, tatlılarından ve diğer lezzetlerinden çokça bahsetmişlerdir.
Bursa’nın gastronomi kültürü özel günler için yapılan yemeklerle ön plana çıkmaktadır.
Bursa’da reçeller, erişteler, kuru yufkalar gibi uzun süre saklanabilen kuru hamur işlenir ve hazırlanırdı. İftar saatlerinde sofrada türlü lezzetler bulunurdu.
Doğumlarda bebeği ve anneyi kutlamak için gelenlere loğusa şerbeti, armut kurabiyesi, cevizli lokum ikram edilirdi. Bebeğe ve anneye ikramlarla birlikte etli yemekler, süt, lokma, helva gibi yiyecekler sunulurdu.
Bebeğin ilk dışı çıktığında diş buğdayı kaynatılır, yürümeye başlayınca adım çöreği yapılırdı.
Sünnet düğünlerinde düğün çorbası, kemalpaşa tatlısı, pilav ikram edilirdi.
Düğünden önce kına gecesine erkek tarafına kına ve çerez gönderilir. Düğünde kız tarafı erkek tarafına "tavuk alma"ya gidilirdi. Gelinin arkadaşları erkek evinin önünde toplanır, şarkılar söyler, erkek tarafından tavuk ile baklava aldıktan sonra kız evine gidilir ve bu yiyecekler ikram edilirdi.
Cenazelerde, mevlitlerde cantık-ayran dağıtılırdı.
Bu örnekler dışında Bursa mutfağının yemeklerin bazılarına örnek olarak: tarhana çorbası, sütlü tutmaç çorbası, yeşil mercimekli tutmaç çorbası, düğün çorbası, ekşili baş çorbası, yaban pırasası, melki, kestaneli etli lahana sarması, iskender kebap, kestane, tahinli pide gibi lezzetleri göstermek mümkündür.
Tüm bu lezzetlerin unutulmaya yüz tutmasına müsaade etmemek gerekir. Yerli ve yabancı turistlerin gastronomi adına yaşadığı olumlu deneyimler, bölgeyi yeniden ziyaret etmelerini ve çevrelerine de önermelerini sağlamaktadır.
Rekabet ortamında turistlerin zihinlerinde oluşan bu imaj aynı hizmeti sunan rakiplere karşı bir üstünlük sağlamaktadır. Ürünler ve firmalar arasında rekabet olduğu gibi şehirlerarasında da bir rekabet yaşanmaktadır. Bu yüzden tüketicilerin aklında oluşan gastronomi destinasyon imajı oldukça önemli bir kavramdır.
Bursa ili Osmanlı Devleti'ne başkentlik yaptığı dönemden itibaren köklü bir mutfak geçmişine sahiptir. Bursa ilinin oluşturduğu marka imajı şehrin tanıtımı ve şehrin gastronomi turizmi kapsamında gelişimi için oldukça önemlidir.
Kısacası yapılması gereken ise;
Bursa'nın yemek kültürüne has yiyeceklerinin geçmişten günümüze geçirdiği değişim ve gelişimlerde göz önünde bulundurularak sahip çıkılmalı ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak,
Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile beraber sosyal medya, televizyon, dergi gibi tanıtım yerlerinde yöresel gastronomi ile detaylı bilgiler görseller ile desteklenmeli ve akılda kalıcı bir etki oluşturmasına destek olmak,
Bursa destinasyonu İskender, kestane şekeri gibi bilinen lezzetlerinin yanı sıra unutulmaya yüz tutmuş pek çok lezzete sahiptir. Bu yemekleri araştıran birimler kurularak gelecek nesillere eğitim verebilmek,
Bursa'daki kuruluşların da bir araya gelerek tanıtım çalışmalarına yardımcı olması yöre halkının da bu konuda bilinçlenmesini sağlayabilir. Yerel yönetimler ve SKT tarafından kültürel miras olarak yemek kültürünün korumak ve tanıtmak adına çalışmalar yapılmalıdır. Kültürel açıdan sürdürebilirliği sağlanması amacıyla Bursa iline ait yerel mutfak unsurlarının özüne bağlı kalarak gelecek nesillere aktarılması sağlanmalıdır. Bu çalışmaları tanıtım amaçlı kişiler belirlenerek, Bursa mutfağı geliştirilmeli, okullar, fuarlar ve çeşitli organizasyonlarda tanıtımı sağlayacak faaliyetler düzenlemektir.
